Ένα γοητευτικό ταξίδι, από τον Σολωμό μέχρι σήμερα

Του Γιάννη Παπαγιάννη

Το κατ’ αρχήν επίτευγμα του Κώστα Βούλγαρη είναι ότι έγραψε ένα βιβλίο για τη μεταμυθοπλασία που ακολουθεί τις μεθόδους της μεταμυθοπλασίας καθώς δομικά ακολουθεί μεταμοντέρνες μεθόδους ανάπτυξης και καθώς δεν είναι γραμμένο ολόκληρο από τον Κώστα Βούλγαρη. Κι όλα αυτά χρειάζονται κάποιες εξηγήσεις.

Πρώτα απ’ όλα, τι εννοούμε μεταμυθοπλασία; Για να το πούμε με απλά λόγια, εννοούμε μια μυθοπλασία που δεν ακολουθεί τους κλασσικούς γραμμικούς κανόνες ανάπτυξης κι επίσης υπερβαίνει την μυθοπλαστική κατεύθυνση των μοντέρνων. Αν κι οι ορισμοί που έχουν κατά καιρούς επιχειρήσει να περιγράψουν τον μεταμοντερνισμό είναι θολοί και περικλείουν πολλές διαφορετικές κατευθύνσεις, θα μπορούσαμε χοντρικά να πούμε ότι ο μεταμυθοπλάστης δεν δέχεται κανέναν απόλυτο αφηγηματικό κανόνα, υπονομεύει ίσως σατιρικά την ίδια την αφήγησή του, ανακατεύει υλικά κι αφηγηματικές μεθόδους και χρησιμοποιεί ποικίλες δομικές ανακολουθίες.

Το βιβλίο του Κώστα Βούλγαρη επιχειρεί το δύσκολο εγχείρημα να ανιχνεύσει την επίδραση της μεταμυθοπλασίας στην Ελληνική λογοτεχνία, μέσα από μια σειρά άρθρων και κριτικών που έχουν γραφτεί από τον συγγραφέα ή άλλους και συνδυάζονται με αποσπάσματα λογοτεχνικών έργων που ξεκινούν από το παρελθόν και φτάνουν μέχρι σύγχρονους λογοτέχνες. Έτσι λοιπόν, το έργο του συγγραφέα εδώ δεν είναι τόσο η συγγραφή όσο η συρραφή, η συναρμολόγηση ετερόκλητων υλικών, κάτι σαν κατασκευή ψηφιδωτού, με στόχο τον σχηματισμό μιας τελικής εικόνας. Το γοητευτικό αυτό ταξίδι συνεχίζεται στις 500 περίπου σελίδες του βιβλίου και μας αποκαλύπτει πολλαπλές οπτικές της σύγχρονης και της παλαιότερης πεζογραφίας. Με δεδομένο ότι στην τέχνη δεν υπάρχει παρθενογένεση, ρωγμές νεωτερικότητας και μοντερνισμού ανακαλύπτονται στον Σολωμό, στον Βάρναλη ή στον Καρυωτάκη και τα κείμενα που συναρμολογεί ο Κώστας Βούλγαρης πηγαινοέρχονται διαρκώς από το παλιό στο καινούργιο και από το τότε στο τώρα.

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός ή φιλόλογος για να διαβάσει αυτό το βιβλίο. Αρκεί να αγαπάει τη λογοτεχνία και να τον ενδιαφέρουν οι πολλαπλές κατευθύνσεις κι οπτικές που γεννάει.

Ελεύθερος Τύπος, 11-2-2018